بررسی کامل مواد تشکیل دهنده و مراحل ساخت پروتز متحرک دندان مصنوعی

بررسی کامل مواد تشکیل دهنده و مراحل ساخت پروتز متحرک دندان مصنوعی

پروتز متحرک دندان مصنوعی یکی از رایج ترین روش های جایگزینی دندان های از دست رفته است که امکان بازگرداندن عملکرد جویدن، تکلم و زیبایی را به بیماران فراهم می کند. این پروتزها به دلیل متحرک بودن، به راحتی قابل خارج کردن از دهان بوده و نیاز به جراحی خاصی ندارند. در این مقاله، به بررسی تخصصی مواد تشکیل دهنده پروتزهای متحرک، مراحل ساخت، انواع و نکات کلیدی در انتخاب بهترین متریال خواهیم پرداخت.

مواد تشکیل دهنده پروتز متحرک دندان مصنوعی

۱. مواد تشکیل دهنده بیس پروتز (پایه پروتز)

بیس پروتز نقش نگهدارنده دندان های مصنوعی را ایفا کرده و روی بافت نرم لثه قرار می گیرد. متریال های رایج برای بیس پروتز شامل موارد زیر است:

الف) رزین آکریلی (Poly Methyl Methacrylate – PMMA)

یکی از رایج ترین مواد مورد استفاده در بیس پروتز، رزین آکریلیک است که ویژگی های زیر را دارد:
✔ وزن سبک
✔ قیمت مناسب
✔ قابلیت رنگ پذیری شبیه به بافت طبیعی لثه
✔ مقاومت در برابر تغییر رنگ
✔ قابلیت ترمیم آسان

انواع آکریل مورد استفاده:

آکریل حرارتی: در دمای بالا پخت می شود و استحکام بیشتری دارد.

آکریل خودپخت (Cold Cure): در دمای محیط سخت می شود و بیشتر در ترمیم پروتزها کاربرد دارد.

آکریل انعطاف پذیر (Flexible Dentures – Thermoplastic): انعطاف پذیرتر از آکریل معمولی بوده و برای افرادی که دچار تحلیل لثه هستند، مناسب تر است.

ب) رزین نایلونی (Polyamide Resin) – پروتزهای انعطاف پذیر

✔ مقاوم در برابر شکستگی
✔ انعطاف پذیری بالا
✔ بدون نیاز به فلز (مناسب برای بیماران حساس به فلز)
✔ تطابق بهتر با بافت لثه

ج) فلزات در پروتزهای پارسیل (Partial Dentures)

در برخی از پروتزهای متحرک، از فلز برای افزایش استحکام استفاده می شود، که رایج ترین آن ها شامل موارد زیر هستند:

آلیاژ کبالت-کروم (Co-Cr Alloy): مقاوم، سبک و ضدحساسیت

تیتانیوم: سبک تر از کبالت-کروم، زیست سازگار، ضدخوردگی و مناسب بیماران دارای آلرژی

۲. مواد تشکیل دهنده دندان های مصنوعی

دندان های مصنوعی بخش مهمی از پروتز را تشکیل می دهند و باید از مواد بادوام و زیباشناختی ساخته شوند.

الف) پلی متیل متاکریلات (PMMA Teeth – آکریلیک سخت)

✔ سبک و ارزان
✔ مقاوم در برابر تغییر رنگ
✔ امکان اصلاح و ترمیم آسان
✔ مناسب برای بیماران دارای تحلیل لثه

ب) پرسلن (Porcelain – سرامیکی)

✔ ظاهر طبیعی تر و شباهت بالا به دندان های واقعی
✔ مقاوم در برابر سایش
✔ پایداری رنگ بالا
❌ شکننده تر از آکریل
❌ وزن بیشتر (ممکن است فشار روی لثه را افزایش دهد)

مقایسه دندان آکریلی و دندان پرسلنی

۳. مواد نرم کننده (Soft Liners) – برای راحتی پروتز

✅ برای جلوگیری از فشار مستقیم پروتز روی لثه از لایه های نرم سیلیکونی استفاده می شود.
✅ مناسب برای بیمارانی که دچار تحلیل استخوان فک شده اند.

مراحل ساخت پروتز متحرک دندان مصنوعی

۱. قالب گیری اولیه (Preliminary Impression)

دندانپزشک با استفاده از مواد قالب گیری (آلژینات یا پلی وینیل سیلوکسان) یک مدل اولیه از فک بیمار تهیه می کند.

۲. قالب گیری نهایی (Final Impression) و ثبت اکلوژن (بایت بیمار)

✅ قالب دقیق تری با مواد سیلیکونی (PVS) گرفته می شود.
✅ رابطه فک بالا و پایین (بایت) بیمار تنظیم می شود.

۳. طراحی و ساخت فریم اولیه (برای پروتز پارسیل)

✅ اسکلت فلزی (Co-Cr یا تیتانیوم) طراحی و ریخته گری می شود.
✅ برای پروتزهای کامل، پایه آکریلی ساخته می شود.

۴. جایگذاری دندان های مصنوعی (Teeth Arrangement)

✅ دندان ها روی بیس پروتز قرار داده شده و در وکس مدل سازی می شوند.

۵. تست در دهان بیمار (Wax Try-in)

✅ تنظیمات نهایی قبل از پخت انجام می شود.
✅ بررسی رنگ، فرم و تطابق دندان ها.

۶. پخت نهایی (Processing & Curing)

✅ استفاده از دستگاه پلیمریزاسیون برای سخت شدن آکریل.
✅ حذف وکس و جایگزینی با مواد آکریلی یا فلزی.

۷. پولیش و آماده سازی نهایی (Polishing & Finishing)

✅ برای افزایش جلوه طبیعی و کاهش تجمع پلاک های میکروبی.

پروتزهای متحرک دندان مصنوعی از ترکیبی از آکریل، فلز، پرسلن و سیلیکون ساخته می شوند که هرکدام مزایا و معایب خاص خود را دارند. فرآیند ساخت آن شامل قالب گیری، طراحی، قرارگیری دندان ها، پخت و پرداخت نهایی است.

انتخاب نوع پروتز به شرایط بیمار، میزان تحلیل لثه، سلیقه و بودجه بستگی دارد.

برای خرید بهترین پروتزهای دندانی با کیفیت بالا و قیمت مناسب، از فروشگاه ما دیدن کنید!